GÓRECKI | BACH | Pianohooligan

Przed nami naprawdę niesamowity wieczór. W złotej sali z utworami m.in. Jana Sebastiana Bacha (1685-1750) i Henryka Mikołaja Góreckiego (1933-2010) zmierzy się wyjątkowy pianista – Piotr Orzechowski. Znany pod pseudonimem Pianohooligan, od lat podbija serca publiczności na całym świecie i to zarówno miłośników jazzu, jak i twardej klasyki.

Pianista, improwizator i kompozytor w jednej osobie. Orzechowski to postać nietuzinkowa i bezsprzecznie wybitny muzyk, który porusza się z równą swobodą w muzyce poważnej, co w jazzie, choć jego znakiem firmowym jego twórczości jest fakt, że stanowi ona syntezę gatunków, wymyka się prostym klasyfikacjom i nie daje się łatwo przypisać tradycyjnym kategoriom. Artysta jest laureatem wielu nagród, m.in. nagrody O!Lśnienia „Onetu”, Kulturalnych Odlotów „Gazety Wyborczej” czy Grand Prix Jazz Melomani. Nagrywa dla jednej z najbardziej prestiżowych wytwórni fonograficznych na świecie – Decca Records.

Na naszym koncercie będą mieli Państwo okazję poznać Pianohooligana w repertuarze klasycznym...wykonywanym na pianinach elektrycznych (Wurlitzer, Rhodes). W jego interpretacji usłyszymy w pierwszej kolejności Koncert na klawesyn (fortepian) f-moll BWV 1056 Jana Sebastiana Bacha.

W czasach Bacha picie kawy nie było tak powszechnym zwyczajem, jak obecnie, a w Lipsku, w którym żył i tworzył, było kawiarni zaledwie kilka. Ale to właśnie jednej z nich, a dokładnie kawiarni Zimmermanna przy Catherinenstraße, zawdzięczamy powstanie prawie wszystkich koncertów klawesynowych Bacha. Od 1720 roku aż do swojej śmierci w roku 1741 r., barista Zimmermann w środowe, letnie popołudnia (a zimą w piątki) organizował koncerty Collegium Musicum – czyli zespołu muzyków zawodowych i uniwersyteckich, którym Bach kierował od 1729 roku. Kompozytor przez dekadę pisał dla Collegium i prowadził koncerty zespołu. To właśnie wtedy wpadł na pomysł solowego koncertu na klawesyn, który tradycyjnie był tylko instrumentem akompaniującym. Tego wieczoru usłyszą Państwo jeden z tych koncertów, które podziwiała przy dobrej kawie lipska publiczność blisko 300 lat temu, z tą jednak różnicą, że klawesyn zastąpi tu pianino elektryczne. Oznaczony w katalogu dzieł numerem 1056, ten krótki koncert jest najprawdopodobniej transkrypcją zaginionego koncertu na skrzypce lub obój (g-moll). Zachwycająco piękna druga część ma w wersji klawesynowej (fortepianowej) jednak znacznie bardziej zdobną ornamentykę niż w pierwowzorze.

Pozostaniemy przy utworach na klawesyn, bo zaraz po Bachu zabrzmi… Górecki! Koncert na klawesyn (lub fortepian) i orkiestrę smyczkową op. 40 (1980) Henryka Mikołaja Góreckiego powstał na zamówienie Polskiego Radia z przeznaczeniem do radiowego cyklu prezentacji współczesnych twórców polskich "Forum kompozytorów". Prawykonanie wersji klawesynowej odbyło się 2 marca 1980 roku w Katowicach. Od samego początku utwór zbił z tropu wielbicieli Góreckiego, bo tuż po napisaniu tak wielkich i doniosłych dzieł jak III Symfonia (Symfonia pieśni żałosnych) czy Beatus vir kompozytor zaprezentował „muzyczne cacko” pełne folklorystycznych inspiracji. Utwór niezwykle lekki, efektowny, dający tak publiczności, jak i soliście ogromną przyjemność. Dodajmy, że w listopadzie 2010 roku w naszej Filharmonii utwór ten wykonała córka kompozytora Anna Górecka.

Koncert zakończymy Symfonią Die Harmonie der Welt Paula Hindemitha (1895--1963). Ten wspaniały kompozytor niemiecki, który po dojściu Hitlera do władzy wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, wciąż znany jest nielicznym słuchaczom w Polsce. A szkoda, bo jego muzyka zachwyca, a jednocześnie nie jest trudna w odbiorze, bo czerpie inspirację z baroku i form klasycznych. Symfonia Die Harmonie der Welt (Harmonia Świata), którą zagramy tego wieczoru, powstała z fascynacji Hindemitha życiem astronoma Johannesa Keplera, a tytuł jest niemieckim tłumaczeniem dzieła Keplera Harmonices Mundi (1619), znanego z wyjaśnienia trzeciego prawa ruchu planet. Kompozytor zafascynował się mistyczną stroną dzieła Keplera. Co ciekawe, z tej symfonii narodziła się później opera o tym samym tytule, jedna z najbardziej cenionych oper XX wieku. Symfonia Hindemitha składa się z trzech części i miała swoją światową premierę w Bazylei w 1952 roku.

Ale zanim to wszystko nastąpi, zagramy dla Państwa utwór Helix Nebula Andrzeja Szachwowskiego  – za który kompozytor otrzymał Nagrodę Orkiestry Filharmonii w Szczecinie oraz Nagrodę Publiczności na I Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim im. Mieczysława Karłowicza. Odbył się on w Filharmonii w Szczecinie, w marcu 2021 roku. Artysta regularnie współpracuje z laureatem Oscara, Janem A.P. Kaczmarkiem.

Tego wieczoru Orkiestrę Symfoniczną Filharmonii w Szczecinie poprowadzi wschodząca gwiazda kanadyjskiej dyrygentury – maestro Karl Hirzer.