Władca pierścieni na motywach Tolkiena

Holenderski kompozytor i dyrygent Johan de Meij (1953) ukończył studia muzyczne w Królewskim Konserwatorium Muzycznym w Hadze, gdzie doskonalił grę na puzonie i dyrygenturę. Międzynarodową sławę przyniosły mu oryginalne kompozycje, transkrypcje symfoniczne i aranżacje partytur filmowych, które na stałe weszły do repertuaru renomowanych zespołów na całym świecie. Jego symfonia „Władca Pierścieni” otrzymała prestiżową nagrodę Sudler Composition Prize i została nagrana przez niezliczone zespoły, w tym London Symphony Orchestra, The North Netherlands Orchestra, Nagoya Philharmonic Orchestra i Amsterdam Wind Orchestra. Jego symfonie: „The Big Apple”, „Planet Earth”, „Sinfonie der Lieder” oraz koncerty solowe: „T-Bone Concerto” (puzon), „UFO Concerto” (eufonium) i „Casanova” (wiolonczela) zostały entuzjastycznie przyjęte w wielu najsłynniejszych salach koncertowych.

Symfonia Johana de Meij „Władca Pierścieni” oparta jest na trylogii o tym samym tytule autorstwa J.R.R. Tolkiena. Od czasu jej opublikowania w 1955 roku, książka zafascynowała wiele milionów czytelników na całym świecie. Symfonia składa się z pięciu oddzielnych części, z których każda ilustruje postać lub ważny epizod z powieści.

Części utworu:
I GANDALF (Czarodziej)
II LOTHLÓRIEN (Elfi Las)
III GOLLUM (Sméagol)
IV PODRÓŻ W CIEMNOŚCI
a. Kopalnie Morii
b. Most Khazad-Dûm
V HOBBICI

Symfonia powstawała między 1984 a 1987 rokiem, a swoją premierę miała rok później w Brukseli, wykonała ją wówczas Groot Harmonieorkest van de Belgische Gidsen pod batutą Norberta Nozy'ego. W 1989 roku symfonia otrzymała pierwszą nagrodę podczas Międzynarodowego Konkursu Kompozytorskiego Zespołów Dętych im. Sudlera w Chicago, a rok później przyniosła Johanowi de Meij stypendium Dutch Composers Fund. W 2001 roku wersja orkiestrowa miała swoje prawykonanie w Rotterdamie i została nagrana przez London Symphony Orchestra.

I GANDALF (Czarodziej)
Część pierwsza to muzyczny portret czarodzieja Gandalfa, jednej z głównych postaci trylogii. Jego mądrą i szlachetną osobowość wyraża dostojny motyw, użyty w innej formie w także w częściach IV i V. O nieprzewidywalności szarego czarodzieja świadczy nagłe otwarcie Allegro vivace, po którym zawrotne tempo zdaje się portretować jazdę Gandalfa na najpiękniejszym z koni: Cienistogrzywym.

II LOTHLÓRIEN (Elfi Las)
Część druga to impresja Lothlórien, elfiego lasu, którego niezwykłe piękno opowiedziane jest przez solówki instrumentów dętych drewnianych. Spotkanie Froda z Galadrielą ucieleśnia urocze Allegretto; w magicznym zwierciadle Galadrieli, Frodo widzi wielkie, złowieszcze Oko Saurona.

III GOLLUM (Sméagol)
Część trzecia opisuje Golluma – budzącego wstręt, ale i nieśmiałego z natury stwora, który sportretowany został dźwiękiem saksofonu sopranowego. Gollum Mamrocze i mówi do siebie, syczy i sepleni, skomle i chichocze, jest na przemian żałosny i złośliwy, nieustannie ucieka i szuka swojego ukochanego skarbu – Pierścienia.

IV PODRÓŻ W CIEMNOŚCI
Czwarta część symfonii opisuje żmudną podróż Drużyny Pierścienia, na czele której stoi czarodziej Gandalf, przez ciemne tunele Kopalni Morii. W monotonnym rytmie niskich instrumentów dętych blaszanych, fortepianu i perkusji wyraźnie słychać powolną kadencję spaceru i strach. Po dzikiej pogoni wrogich stworzeń, Orków, Gandalf wdaje się w walkę ze straszliwym potworem – Balrogiem i spada z mostu w otchłań.

W melancholijnych tonach Marche funèbre zdezorientowani Towarzysze maszerują dalej, szukając jedynego wyjścia z kopalni – Wschodniej Bramy Morii.

V HOBBICI
Część piąta, w wesołym tańcu ludowym, wyraża beztroski i optymistyczny charakter hobbitów; hymn, który następuje po nim, emanuje determinacją i szlachetnością hobbickiego ludu. Symfonia nie kończy się pompatycznie, lecz spokojnie, wręcz melancholijnie, wpisując się w ten sposób w symboliczny nastrój ostatniego rozdziału „Szarych przystani”, w którym Frodo i Gandalf odpływają na białym statku i powoli znikają za horyzontem.